“Bẫy Tăng Trưởng Ảo”: Dữ Liệu Lớn Vạch Mặt Cổ Phiếu “Rác”?

Chào cậu bạn già, dạo này đầu tư thế nào rồi? Có dính “phốt” nào không?

Ôi dào, lại một ngày nữa trôi qua với thị trường chứng khoán đầy rẫy cạm bẫy. Tớ là dân đầu tư lâu năm, cũng nếm đủ mùi đời rồi. Có đợt tưởng ăn đậm, ai dè dính ngay “bẫy tăng trưởng ảo” mới đau chứ. Cậu biết đấy, mấy cổ phiếu “rác” ấy, toàn được thổi phồng giá trị thôi. Rồi đùng một cái, sập sàn, bao nhiêu công sức đổ sông đổ biển hết. Đấy là tớ còn may mắn thoát kịp đấy.

Nhưng mà nói thật, sau cú vấp ngã đó, tớ mới nhận ra một điều quan trọng: Muốn tồn tại và phát triển trên thị trường này, không thể chỉ dựa vào cảm tính hay mấy lời đồn thổi được. Phải có “vũ khí” lợi hại hơn. Mà theo tớ, “vũ khí” đó chính là dữ liệu lớn! Nghe có vẻ khô khan, nhưng nó thực sự là “cứu tinh” cho những nhà đầu tư như chúng ta đấy.

Tớ nhớ có lần, khoảng năm 2010, khi tớ mới chân ướt chân ráo vào nghề. Tớ được một ông anh “cáo già” mách nước cho một con hàng “ngon”, bảo là sắp có dự án lớn, giá sẽ tăng vùn vụt. Tớ nghe bùi tai, dồn hết vốn liếng vào. Ai dè, sau đó mới vỡ lẽ, dự án đó chỉ là tin vịt, công ty thì làm ăn thua lỗ. Kết quả là tớ lỗ sấp mặt, mất gần hết vốn. Từ đó tớ rút ra bài học, tin đồn thì chỉ để tham khảo thôi, chứ đừng dại mà tin sái cổ.

Dữ liệu lớn là cái quái gì mà ghê gớm vậy?

Thực ra, dữ liệu lớn không phải là cái gì đó quá cao siêu đâu. Cậu cứ hiểu đơn giản nó là một lượng thông tin khổng lồ, được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, như báo cáo tài chính, thông tin giao dịch, tin tức thị trường, thậm chí cả mạng xã hội. Quan trọng là mình phải biết cách phân tích và xử lý cái đống dữ liệu đó để tìm ra những thông tin hữu ích.

Tớ nghĩ, đây là một lợi thế lớn cho nhà đầu tư thời đại này. Ngày xưa, muốn tìm hiểu thông tin về một công ty, phải lặn lội đi tìm báo cáo tài chính, đọc báo cáo phân tích, rồi hỏi han người này người kia. Mất cả đống thời gian mà chưa chắc đã có được thông tin chính xác. Còn bây giờ, chỉ cần vài cú click chuột là có thể tiếp cận được hàng tá dữ liệu rồi.

Nhưng mà cậu cũng phải cẩn thận nhé. Dữ liệu lớn thì nhiều, nhưng không phải cái nào cũng đáng tin đâu. Có khi lại bị “nhiễu” thông tin, làm cho mình đưa ra quyết định sai lầm đấy. Nên là phải biết chọn lọc và phân tích kỹ càng. Như tớ hay dùng mấy cái tool phân tích dữ liệu ấy, nó giúp mình lọc ra những thông tin quan trọng và đáng tin cậy.

Phân tích dữ liệu lớn giúp “vạch mặt” cổ phiếu “rác” như thế nào?

Đây mới là phần quan trọng này. Dữ liệu lớn có thể giúp mình nhận diện những dấu hiệu bất thường của cổ phiếu, từ đó tránh xa những cổ phiếu “rác” được thổi phồng giá trị. Ví dụ, nếu một công ty có doanh thu tăng trưởng đột biến nhưng lợi nhuận lại không tăng tương ứng, thì có thể là do công ty đang “làm đẹp” báo cáo tài chính. Hoặc nếu một cổ phiếu có khối lượng giao dịch tăng đột biến nhưng không có thông tin hỗ trợ nào, thì có thể là do có người đang “lái” giá.

Tớ thấy, một trong những chỉ số quan trọng mà mình cần theo dõi là chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio). Chỉ số này cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu tiền cho một đồng lợi nhuận của công ty. Nếu P/E quá cao so với các công ty cùng ngành, thì có thể là cổ phiếu đang bị định giá quá cao. Tất nhiên, không phải lúc nào P/E cao cũng là xấu, nhưng mình phải xem xét kỹ các yếu tố khác nữa.

Ngoài ra, mình cũng nên theo dõi sát sao thông tin về ban lãnh đạo công ty. Nếu ban lãnh đạo có tiền sử làm ăn không minh bạch hoặc có liên quan đến các vụ bê bối tài chính, thì tốt nhất là nên tránh xa cổ phiếu đó. Tớ nghĩ, uy tín của ban lãnh đạo là một yếu tố rất quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của công ty.

Kinh nghiệm xương máu và lời khuyên chân thành

Tớ rút ra một điều, đừng bao giờ “all-in” vào một cổ phiếu duy nhất. Phải đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro. Rồi phải luôn cập nhật thông tin về thị trường và các công ty mình đầu tư. Đừng ngại học hỏi và tìm tòi những kiến thức mới. Thị trường chứng khoán luôn thay đổi, nếu mình không chịu học hỏi thì sẽ bị tụt hậu ngay.

Có thể bạn cũng như tớ, đôi khi bị cảm xúc chi phối khi đầu tư. Thấy cổ phiếu tăng thì mừng rơn, muốn mua thêm. Thấy cổ phiếu giảm thì lo lắng, muốn bán tháo. Nhưng mà phải cố gắng giữ cái đầu lạnh. Đừng để cảm xúc chi phối quyết định của mình. Hãy dựa vào dữ liệu và phân tích để đưa ra quyết định sáng suốt nhất.

Tớ từng đọc một bài thú vị về cách kiểm soát cảm xúc trong đầu tư, cậu có thể tìm đọc thêm trên mạng. Nó giúp mình nhận biết và đối phó với những cảm xúc tiêu cực, từ đó đưa ra quyết định đầu tư tỉnh táo hơn.

Vậy tóm lại, dữ liệu lớn có phải là “thần dược” không?

Không hẳn vậy đâu cậu ạ. Dữ liệu lớn chỉ là một công cụ thôi. Quan trọng là mình phải biết cách sử dụng nó như thế nào. Nếu mình không có kiến thức và kinh nghiệm, thì dữ liệu lớn cũng chỉ là một đống thông tin vô nghĩa thôi. Theo cảm nhận của tớ, thành công trong đầu tư không chỉ đến từ việc phân tích dữ liệu, mà còn đến từ sự kiên nhẫn, kỷ luật và khả năng học hỏi không ngừng.

Nhưng mà nói gì thì nói, dữ liệu lớn vẫn là một yếu tố quan trọng giúp mình đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn. Nó giúp mình tránh xa những cổ phiếu “rác”, tìm kiếm những cơ hội đầu tư tiềm năng và bảo vệ tài sản của mình.

Mong rằng những chia sẻ của tớ sẽ giúp ích cho cậu. Chúc cậu đầu tư thành công nhé! Có gì thì cứ alo cho tớ, mình cùng nhau “chém gió” về thị trường chứng khoán.