EIP-4844: “Cứu Tinh” Phí Gas Ethereum L2? 🤔

Chào bạn,

Hôm nay mình muốn chia sẻ với bạn một chủ đề mà mình thấy cực kỳ thú vị và quan trọng trong thế giới Ethereum: EIP-4844, hay còn gọi là Proto-Danksharding. Nghe tên thì có vẻ hơi “khó nuốt” nhỉ? Nhưng đừng lo, mình sẽ cố gắng giải thích một cách dễ hiểu nhất, như đang ngồi “chém gió” với bạn về công nghệ thôi.

Vậy, Proto-Danksharding Là Cái Gì? 🤷‍♂️

Nói một cách đơn giản, Proto-Danksharding là một nâng cấp lớn cho Ethereum, tập trung vào việc giảm phí gas cho các giải pháp Layer 2 (L2). Bạn có biết, phí gas Ethereum đôi khi “chát” đến mức nào không? Nhất là khi mạng lưới bị nghẽn, giao dịch nhỏ lẻ cũng tốn cả đống tiền. Các giải pháp L2 như Arbitrum, Optimism, ZkSync ra đời để giải quyết vấn đề này, nhưng bản thân chúng vẫn cần “trả phí” cho Ethereum để hoạt động.

Proto-Danksharding ra đời để giúp các L2 này giảm chi phí hoạt động. Nó giới thiệu một loại “không gian lưu trữ” mới trên Ethereum, được gọi là “blobs”. Các blobs này rẻ hơn nhiều so với việc sử dụng “calldata” (dữ liệu giao dịch thông thường) để lưu trữ dữ liệu L2. Điều này có nghĩa là các L2 có thể xử lý nhiều giao dịch hơn với chi phí thấp hơn, và kết quả là người dùng cuối chúng ta sẽ được hưởng lợi từ phí gas rẻ hơn.

Tôi nghĩ, đây là một bước đi cực kỳ quan trọng để Ethereum có thể mở rộng quy mô và trở nên dễ tiếp cận hơn với nhiều người dùng. Bản thân tôi đã từng “bỏ của chạy lấy người” vì phí gas quá cao rồi, chắc bạn cũng từng trải qua cảm giác tương tự nhỉ?

Cơ Chế Hoạt Động Của Blobs: Giải Thích Đơn Giản Nhất Có Thể 🤓

OK, giờ mình sẽ đi sâu hơn một chút vào cơ chế hoạt động của blobs. Đừng lo, mình sẽ không dùng quá nhiều thuật ngữ kỹ thuật đâu.

Hãy tưởng tượng Ethereum như một con đường cao tốc. Calldata là các xe tải chở hàng, ai cũng dùng được, nhưng vì ai cũng dùng nên đường hay bị tắc nghẽn, phí cao ngất ngưởng. Blobs giống như các “làn đường riêng” dành cho xe bus (các L2). Chỉ có xe bus mới được đi vào làn này, và vì ít xe hơn, đường thông thoáng hơn, phí cũng rẻ hơn.

Về mặt kỹ thuật, blobs là các khối dữ liệu lớn (khoảng 128KB mỗi blob) được gắn vào các khối Ethereum. Các blobs này không thể được truy cập trực tiếp bởi các hợp đồng thông minh trên Ethereum (Layer 1). Thay vào đó, các L2 sử dụng các “cam kết” (commitments) đối với dữ liệu trong blobs để chứng minh tính hợp lệ của các giao dịch của họ. Các cam kết này được lưu trữ trên Ethereum, và bất kỳ ai cũng có thể xác minh tính hợp lệ của chúng.

Theo cảm nhận của tôi, cách tiếp cận này rất thông minh. Nó cho phép các L2 tận dụng lợi thế của cơ sở hạ tầng bảo mật của Ethereum mà không làm tắc nghẽn mạng lưới. Nó cũng giúp giảm chi phí lưu trữ dữ liệu, vì blobs rẻ hơn calldata rất nhiều.

Tác Động Tiềm Năng: Phí Gas Rẻ Hơn, Nhiều Ứng Dụng Hơn? 🚀

Vậy, Proto-Danksharding sẽ mang lại những thay đổi gì cho Ethereum? Mình nghĩ rằng, tác động lớn nhất sẽ là việc giảm phí gas cho các giao dịch trên L2. Điều này sẽ giúp các ứng dụng DeFi (tài chính phi tập trung), NFT (token không thể thay thế) và các ứng dụng blockchain khác trở nên dễ tiếp cận hơn với nhiều người dùng.

Tôi hình dung, chúng ta sẽ thấy nhiều người dùng hơn tham gia vào các hoạt động DeFi trên L2, vì họ không còn phải lo lắng về phí gas quá cao nữa. Chúng ta cũng có thể thấy sự bùng nổ của các ứng dụng NFT mới, vì các nghệ sĩ và nhà sáng tạo có thể tạo ra và bán NFT với chi phí thấp hơn.

Ngoài ra, Proto-Danksharding cũng có thể mở đường cho các ứng dụng blockchain mới, như các trò chơi blockchain phức tạp hoặc các ứng dụng truyền thông xã hội phi tập trung. Những ứng dụng này đòi hỏi khả năng xử lý lượng lớn dữ liệu, và Proto-Danksharding có thể cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ chúng.

Có thể bạn cũng như tôi, rất hào hứng chờ đợi những thay đổi mà Proto-Danksharding sẽ mang lại cho hệ sinh thái Ethereum.

Những Thách Thức Phía Trước: Không Phải “Cây Đũa Thần” 🧙‍♂️

Tuy nhiên, Proto-Danksharding không phải là một “cây đũa thần” có thể giải quyết mọi vấn đề của Ethereum. Vẫn còn một số thách thức phía trước mà chúng ta cần phải vượt qua.

Một trong những thách thức lớn nhất là việc đảm bảo rằng các blobs được lưu trữ một cách an toàn và có thể truy cập được. Nếu các blobs bị mất hoặc bị hỏng, dữ liệu L2 có thể bị mất, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Một thách thức khác là việc đảm bảo rằng các L2 không lạm dụng blobs để lưu trữ dữ liệu không liên quan đến các giao dịch L2. Nếu điều này xảy ra, nó có thể làm tắc nghẽn mạng lưới Ethereum và làm tăng phí gas cho tất cả mọi người.

Cuối cùng, chúng ta cần phải đảm bảo rằng Proto-Danksharding tương thích với các nâng cấp Ethereum khác, như The Merge và Danksharding (phiên bản đầy đủ của sharding). Nếu có bất kỳ xung đột nào, nó có thể gây ra sự chậm trễ hoặc thậm chí là thất bại của các nâng cấp này.

Câu Chuyện Nhỏ: Bài Học Từ Quá Khứ 📚

Nhân tiện nói về thách thức, mình nhớ lại một câu chuyện nhỏ liên quan đến việc nâng cấp phần mềm. Hồi mình mới vào nghề, có một lần công ty mình triển khai một bản cập nhật lớn cho hệ thống. Ai cũng nghĩ rằng nó sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề, nhưng cuối cùng lại gây ra nhiều lỗi hơn. Hóa ra, chúng mình đã không kiểm tra kỹ lưỡng tính tương thích của bản cập nhật với các hệ thống khác. Bài học rút ra là, việc nâng cấp bất kỳ hệ thống nào, dù lớn hay nhỏ, đều cần được thực hiện một cách cẩn thận và có kế hoạch.

Tôi nghĩ rằng, bài học này cũng áp dụng cho Proto-Danksharding. Chúng ta cần phải đảm bảo rằng mọi thứ được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi triển khai để tránh những rủi ro không đáng có.

Kết Luận: Tương Lai Tươi Sáng Cho Ethereum? ✨

Tóm lại, Proto-Danksharding là một nâng cấp rất hứa hẹn cho Ethereum. Nó có tiềm năng giảm đáng kể phí gas cho các L2, mở đường cho nhiều ứng dụng mới và giúp Ethereum trở nên dễ tiếp cận hơn với nhiều người dùng. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức phía trước mà chúng ta cần phải vượt qua.

Theo mình, nếu chúng ta có thể giải quyết được những thách thức này, Proto-Danksharding sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử của Ethereum. Nó có thể giúp Ethereum trở thành nền tảng blockchain hàng đầu thế giới, và mang lại lợi ích cho hàng triệu người dùng trên toàn cầu.

Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về EIP-4844 và Proto-Danksharding. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại hỏi mình nhé! Chúng ta cùng nhau tìm hiểu và khám phá thế giới blockchain đầy thú vị này.